Kết quả nghiên cứu của trường Đại học và Bệnh viện "GABA đẩy lùi bệnh tiểu đường type 1"

Tiểu đường (đái tháo đường) là một căn bệnh mà cơ thể không thể điều chỉnh đường huyết một cách hiệu quả. Hiện nay, bệnh tiểu đường đang trở thành một vấn đề sức khỏe quan trọng trên toàn cầu.

Theo Liên đoàn đái tháo đường Thế giới (IDF) công bố năm 2021, cả thế giới có tới 537 triệu người mắc đái tháo đường. Dự đoán con số này sẽ tăng lên 643 triệu người vào năm 2030 và 783 triệu người vào năm 2045. Tiểu đường đang trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến chất lượng sống và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như bệnh tim mạch, thần kinh, thị lực và thận.

Tại Việt Nam, kết quả điều tra của Bộ Y tế năm 2021 cho thấy tỷ lệ mắc đái tháo đường ở người trưởng thành (20 – 79 tuổi) ước tính là 7,1%, tương đương với khoảng gần 5 triệu người đang mắc bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, con số thực tế có thể cao hơn nhiều do nhiều trường hợp không được phát hiện hoặc chưa được chẩn đoán.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình hình gia tăng bệnh tiểu đường trên toàn cầu là do: lối sống không lành mạnh, tăng cân, thiếu hoạt động thể chất, chế độ ăn uống không khoa học, tuổi tác, các bệnh lý khác (tim mạch, thận, viêm tuỵ mạn tính,…), …

Tiểu đường type 1 là bệnh mà đặc trưng là sự xâm nhập bởi các tế bào đảo tụy và hậu quả là mất tế bào β. Do đó, phương pháp điều trị hiệu quả là khôi phục tế bào β và ức chế hệ miễn dịch. Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị nào có thể đạt được cả hai mục tiêu này một cách hiệu quả.

Một nghiên cứu (Khoa Nội tiết và Chuyển hóa, Trung tâm Nghiên cứu Keenan tại Viện Kiến thức Li Ka Shing, Bệnh viện St. Michael, Toronto, Canada; Khoa Sinh lý và Y học, Đại học Toronto, Canada; Khoa Xét nghiệm Y học, Bệnh viện St Michael, Toronto, Canada; Khoa Nội tiết, Bệnh viện Hoa Sơn, Đại học Phúc Đán, Thượng Hải, Trung Quốc; Khoa Gây mê, Đại học Toronto, Canada; và Khoa Sinh lý và Dược lý, Đại học Western Ontario, London, Canada) đã báo cáo rằng GABA có tác dụng chống tiểu đường bằng cách tác động vào cả tế bào β trong túi tuỵ và hệ miễn dịch. Các tác dụng tái tạo tế bào β và ức chế miễn dịch của GABA cung cấp những hiểu biết về vai trò của GABA trong điều chỉnh chức năng tế bào trong túi tụy và cân bằng glucose.

GABA được tổng hợp từ glutamat bởi enzym glutamic acid decarboxylase (GAD), là một loại dẫn truyền thần kinh chính trong hệ thần kinh trung ương (CNS). Trong não người lớn, GABA gây ra sự ức chế nhanh chóng trong các tế bào thần kinh chủ yếu thông qua thụ thể GABA_A (GABA_AR). Kích hoạt GABA_AR, một kênh ion Cl⁻ được kích hoạt bởi chất ligand, dẫn đến siêu cực màng như một kết quả của sự xâm nhập Cl⁻ vào tế bào. GABA_AR cũng được tạo ra trong các tế bào miễn dịch khác nhau, bao gồm các tế bào T, và có tác dụng ức chế hệ miễn dịch.

GABA được tạo ra bởi các tế bào β trong tụy. GABA được giải phóng từ các tế bào β có thể tác động lên GABA_AR trong các tế bào α, gây ra sự siêu cực màng và từ đó ức chế tiết glucagon. Một con đường tiết insulin-Akt-GABA_AR-glucagon bị hư hỏng trong túi tụy có thể là một cơ chế cơ bản cho sự tiết glucagon không bị ức chế, mặc dù có tình trạng tăng đường trong người mắc bệnh tiểu đường. Đáng chú ý, các nghiên cứu của nhóm trên và các nhóm nghiên cứu khác đã chứng minh rằng các tế bào β cũng tạo ra GABA_ARs, hình thành một hệ thống truyền tín hiệu GABA autocrine.

GABA làm siêu cực màng các tế bào β, dẫn đến mở kênh canxi phụ thuộc vào điện thế (VDCCs) và kích hoạt con đường tín hiệu PI3K/Akt phụ thuộc vào canxi để tăng trưởng và tồn tại của tế bào. Trong các trường hợp bị tiểu đường loại 1 (T1D), GABA ngăn chặn và đẩy lùi bệnh bằng cách thúc đẩy tăng trưởng và tồn tại của tế bào β. Hơn nữa, GABA có tác dụng ức chế hệ miễn dịch, có thể bảo vệ các tế bào β khỏi sự phá huỷ tự miễn dịch.

Không giống như trong các tế bào α, trong đó nó gây ra hiện tượng siêu phân cực, GABA tạo ra quá trình khử cực màng trong các tế bào β, dẫn đến việc mở các kênh canxi phụ thuộc vào điện thế (VDCCs) và kích hoạt Ca²⁺- con đường truyền tín hiệu sinh tồn và tăng trưởng tế bào PI3K/Akt. GABA ngăn ngừa và đẩy lùi bệnh bằng cách thúc đẩy sự phát triển và tồn tại của tế bào β. Hơn nữa, GABA có tác dụng ức chế miễn dịch, có thể bảo vệ các tế bào β khỏi sự phá hủy tự miễn dịch.

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng, GABA thúc đẩy Tăng sinh Tế bào β và Bảo vệ Tế bào β khỏi Quá trình Tử thiết.

HÌnh 1.1 GABA kích hoạt con đường Ca²⁺–PI3K/Akt trong tế bào β.

Hình 1.2 GABA Tạo ra Hiệu ứng Siêu cực Màng và Kích hoạt Con đường Ca2+-PI3-K/Akt.

Hình 2. GABA bảo tồn khối lượng tế bào β và ngăn ngừa bệnh tiểu đường

Hình 3. GABA khôi phục khối lượng tế bào β và đẩy lùi tiểu đường

GABA ức chế viêm nhiễm và tăng số lượng tế bào T điều chỉnh sự hoạt động của hệ miễn dịch. GABA có tác động chống viêm và có tác dụng ức chế trực tiếp đối với tế bào T và vi khuẩn. Điều này có thể làm giảm viêm trong đảo tuỵ và phục hồi khối lượng tế bào β ở bệnh nhân tiểu đường.

Hình 4. Mô hình cho thấy con đường GABA_AR–Ca²⁺–PI3K/Akt trong việc làm trung gian các hiệu ứng nhiệt đới do GABA gây ra trong các tế bào β

Thông qua việc kích hoạt GABA_AR, kích thích tiết insulin trong môi trường có nồng độ glucose thấp. Do đó, tiết insulin được kích thích bởi GABA (Hình 4B) có thể tác động bổ sung đối với kích hoạt con đường Ca²⁺/PI3K/Akt (Hình 4A). Trên thực tế, tác động tăng cường của insulin và GABA đối với kích hoạt tín hiệu Akt rõ ràng được thấy trong tế bào INS-1 được tiền xử lý bằng GABA, cho thấy mức độ phốt pho Akt được tăng cường khi có insulin (Hình 4C). Điều này có thể liên quan vì insulin đóng vai trò quan trọng trong việc tự điều chỉnh sự phát triển, tồn tại và chức năng của tế bào β.

GABA có tác dụng chống viêm nhiễm và trực tiếp ức chế tế bào T và tế bào vi khuẩn. Điều này góp phần phục hồi khối lượng tế bào β ở bệnh nhân tiểu đường. Các tế bào T điều tiết (Tregs) có tác động ức chế đối với các phản ứng miễn dịch và đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát tiểu đường type 1.

Tuy tiểu đường không thể chữa khỏi, nhưng nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng cách, người bệnh có thể kiểm soát bệnh và hạn chế biến chứng. Việc duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ rất quan trọng để quản lý bệnh tiểu đường.

Bột Thập cốc GABA Nông Lâm, sản phẩm được nghiên cứu tại Trường Đại học Nông Lâm TP. HCM, cho hàm lượng dưỡng chất GABA cao và giữ được đầy đủ từng dưỡng chất trong từng loại đậu.

Với hàm lượng GABA cao, bột Thập cốc GABA Nông Lâm không chỉ bổ sung dưỡng chất cho cơ thể mà còn có tác dụng hổ trợ ngăn ngừa bệnh đái tháo đường và giúp kiểm soát tốt chỉ số đường huyết. Vì lẽ đó, bột Thập cốc GABA Nông Lâm không chỉ đóng vai trò quan trọng trong chế độ ăn uống hằng ngày, mà còn giúp ngăn ngừa và kiểm soát căn bệnh thế kỷ này.

Nhật Thanh

Tài liệu tham khảo:

1. Đề tài nghiên cứu của nhóm (Khoa Nội tiết và Chuyển hóa, Trung tâm Nghiên cứu Keenan tại Viện Kiến thức Li Ka Shing, Bệnh viện St. Michael, Toronto, Canada; Khoa Sinh lý và Y học, Đại học Toronto, Canada; Khoa Xét nghiệm Y học, Bệnh viện St Michael, Toronto, Canada; Khoa Nội tiết, Bệnh viện Hoa Sơn, Đại học Phúc Đán, Thượng Hải, Trung Quốc; Khoa Gây mê, Đại học Toronto, Canada; và Khoa Sinh lý và Dược lý, Đại học Western Ontario, London, Canada)
2. Bản chỉnh sửa (1) của Roger H. UngerTrung tâm Nghiên cứu Bệnh tiểu đường Touchstone, Dallas, TX, và phê duyệt ngày 2 tháng 6 năm 2011
3. Số liệu từ cổng thông tin điện tử của Bộ Y tế https://moh.gov.vn

Bài viết tham khảo:

• Tác dụng giảm cân của bột thập cốc
• Bột thập cốc cho người bận rộn
• Cùng tăng cân an toàn bạn nhé!
• Bột thập cốc với người bệnh tim mạch